سپراتور به معنای جدا ساز می باشد. در واقع این یک واژه انگلیسی ( Separator ) است. از سپراتور در سیستم فیلتراسیون استفاده می شود. جدا کردن روغن، آب، هوا و ذرات ریز و درشت از یکدیگر وظیفه سپراتور می باشد. برای بهره مندی از مش های بالاتر در تولید پودر های میکرونیزه، دستگاه سپراتور به کار می رود. در صنایع مختلف برای پودر هایی مثل بنتونیت، کربنات کلسیم، گچ، انواع پیگمنت ها، از انواع مختلف این دستگاه استفاده میکنند. پیشنهاد می کنیم مقاله انواع کوره ذوب را مطالعه کنید.
دستگاه سپراتور(Separator Machine)
جداسازی به وسیله سپراتور یعنی این که مواد اولیه به دو جریان جدا تقسیم می شوند. جداسازی دو قسمت را سطح و اندازه ذرات مشخص می کنند. در واقع دستگاه با توجه به سطح یا اندازه، ذرات را از همدیگر جدا می کند. دستگاه سپراتور بر اساس چگالی مواد کار می کند و این گونه محصولات زبر و نرم از هم جدا می شوند.
کارکرد این دستگاه ها با توجه به اندازه ذرات است که می تواند به شکل یک ماشین مستقل و یا به صورت مدار پالایش استفاده شود. اساس کار این دستگاه ها بر تکنیک ثقلی یا تفکیک گریز از مرکز مواد است.
مواد گوناگون غیر فلزی که در یک مخلوط مایع-جامد، مایع- مایع، یا مایع- گاز وجود دارند، به وسیله دستگاه سپراتور که یک نوع ماشین مکانیکی می باشد، از هم جدا می شوند. مثلا آب و سوختی که با هم مخلوط شده باشند، یا روغن و هوایی که به مخلوط شده اند، با استفاده از سپراتور از هم جدا می شوند.
طرز کار سپراتور
ساختمان و مکانیزم سپراتور اینگونه است که پودر های مورد نظر وارد دستگاه می شوند. پودر ها ترکیبی از مواد ریز و درشت هستند. بعد از اینکه پودر به دستگاه وارد شد، فن یا فن ها به چرخش در می آیند. مواد ریز با چرخش فن در هوا می چرخند. درز هایی به فاصله های مشخصی از همدیگر وجود دارند که ذرات ریز در حال چرخش با مکش دستگاه از درز ها عبور می کنند و به بگ فیلتر وارد می شوند.
درزهای تعبیه شده برای جداسازی مواد هستند. چیزی که باعث چرخش پره ها می شود، نیرویی است که دینام به تسمه و بعد به پره منتقل می کند. موتور این نیرو را بر اساس وزن و حجم مواد در واحد زمان تعیین می کند. الکتروموتور نیز بر اساس تعداد دور پره ها که در واقع نیروی تولیدی الکتروموتور محسوب می شود، هوای مورد نیاز را تعیین می کند.
برای جداسازی درست مواد باید اندازه نیرو درست باشد، چون اگر نیرو بالاتر از حد نیروی مکش ذرات کوچک باشد، باعث می شود که ذرات درشت هم پراکنده شده و در خروجی دیده شوند.
کاربرد سپراتور
آسیاب ها در صنعت برای ایجاد پودرهایی با ذرات ریز و درشت و ناهمسان به کار می روند. بعد از ایجاد این پودر های ناهمسان از سپراتور های ثقلی برای جداسازی به صورت همسان این پودرها استفاده می شود تا پودر کاملاً همگنی به دست آید. سپس ذرات ناهمگن و درشت باید دوباره آسیاب شوند.
کاربرد سپراتور ها
کاربرد سپراتور ها به دو صورت است:
- استفاده از سپراتور به عنوان یک واحد مجزا و مستقل
در این صورت سپراتور فقط وظیفه جداسازی دو محصول آسیاب شده نهایی را به عهده دارد.
- سپراتور در مدار سایش
در این نوع، سپراتور در یک مدار قرار می گیرد. زمانی که مواد توسط آسیاب تاحدودی ریز شوند، توسط سپراتور به دو قسمت تقسیم می شوند. یک قسمت، محصول نهایی می باشد و قسمت دیگر محصولی است که دوباره توسط سپراتور به آسیاب برگردانده می شود.
انواع سپراتور
در ادامه به معرفی انواع سپراتور می پردازیم.
دستگاه سپراتور سیر کوپلکس
این نوع سپراتور میتواند موادی با سایز ۵ میلیمتر تا ۵ میکرو متر را جدا کند. در جداسازی موادی مثل: مواد غذایی، کود شیمیایی، دارو سم و … از این سپراتور ها استفاده می شود. برای رسیدن آلودگی به کمترین حد ممکن، قطعاتی که با مواد در تماس مستقیم هستند، از استیل استنلس ساخته می شوند.
دستگاه سپراتور توربوپلکس
در حذف زباله های غذایی با ارزش، از بسته بندی آنها، از این نوع دستگاه با حداکثر راندمان ۹۹ درصد استفاده می شود. از این نوع سپراتور می توان به عنوان یک سیستم مستقل خشک و یا مرطوب استفاده کرد. بعدا در صورت نیاز امکان اضافه شدن آب و مایعات بعد از عمل جداسازی وجود دارد.
تولیدکنندگان و شرکتهای مدیریت زباله بعد از سخت شدن قوانین دفن زباله، به منظور جدا کردن وبازیابی موادی مانند کاغذ تخته و سنگ گچ بیشتر از این نوع سپراتور استفاده می کنند.
سپراتور هوایی
جداسازی هوای داخل آب را سپراتور هوایی انجام می دهد. مکانی که فشار کم و دمای بالای آب داشته باشد، بهترین مکان برای قرار دادن این نوع سپراتور می باشد، چون گازها در این شرایط کمترین میزان حلالیت را دارند. سپراتور هوایی بسته به محل مورد استفاده در سه نوع ساخته می شود.
• EXTROL AX-Deries
• EXTROL L-Series
• AS-L Series
سپراتور ونتو پلکس
دانه بندی موادی با سایز ۴۵ تا ۳۰۰ میکرومتر توسط این سپراتور انجام می شود. این دستگاه برای مواد انفجاری، معمولی و یا چسبنده بهترین عملکرد را دارد. کار جداسازی مواد در این دستگاه بدون جریان هوا انجام می شود.
سپراتور مغناطیسی مخروطی(conical Magneties separator )
این نوع سپراتور در جذب ذرات آهنی کاربرد دارد. این دستگاه متشکل از یک مگنت مخروطی و یک محفظه است و در ساخت آن قطر کانال عبوری مواد و دانه بندی آنها در نظر گرفته می شود. این سپراتور با قرار گرفتن در مسیر لوله هایی که مواد از آنها به صورت فله ای و عمودی می ریزد، ذرات آهنی را جدا می کند. جذب ذرات آهنی توسط این دستگاه از آسیب رسیدن به دستگاههای خردایش، آسیاب، تایفون و سایر تجهیزات ممانعت می کند. در صنایع مواد غذایی، قند و شکر و کارخانجات تولید خوراک دام و طیور از این سپراتور استفاده می شود.
سپراتور کلاسیفایر (classifier)
این دستگاه مواد را به دو بخش تقسیم می کند. نرمه (ریزدانه)، زبره (درشت دانه) در این نوع سپراتور از نیروی گریز از مرکز، درگ و اثر جاذبه بر ذرات استفاده می شود. در جداسازی مواد برای نرمه گیری یا ترکیب با آسیاب ها کلاسیفایر های هوایی بالاترین راندمان را دارند.
سپراتور در صنعت سیمان
در صنعت سیمان در کنار آسیاب ها، سپراتور هم به کار می رود. انواع مختلفی از آسیاب های گلوله ای در صنعت سیمان وجود دارد که سپراتور در برخی از آنها جزو اصلی و جدا نشدنی است. قبل از وارد شدن سیمان تولیدی به سیلو برای ذخیره، ذرات درشت و ریز با عبور کردن از سپراتور جدا می شوند، تا ذرات درشت دوباره جهت آسیاب برگردانده شوند. یکی دیگر از ملزومات کارخانه های سیمان، بگ فیلتر است که می توانید با کاربرد آن آشنا شوید.
سپراتورهای دینامیکی
قدرت جداسازی بالایی در سپراتور های دینامیکی وجود دارد. ۳۰ تا ۱۰۰ میکرون رنج دانه بندی این دستگاه است. در کشاورزی، گچ و سیمان و … از این نوع سپراتور استفاده می شود. سپراتور های دینامیکی سه نوع دارند:
• سپراتور های توربو یا نسل اول
• سپراتور های نسل دوم و یا گردبادی
• سپراتور های نوع قفس، نسل سوم یا سپراتور کارآمد
دستگاه سپراتور خط پنیر
جداسازی خامه از شیر، استاندارد کردن چربی شیر و تبدیل شیر به دو نوع کم چرب و پرچرب از کاربردهای سپراتور در خط تولید پنیر می باشد. بعد از خارج شدن شیر از بوگیر، فرایند جداسازی توسط سپراتور انجام می شود. عمل جداسازی چربی از شیر به وسیله نیروی گریز از مرکز داخل سپراتور انجام می گیرد. سپس خامه از شیر جدا می شود و مقداری از آن به شیر وارد می شود. بعد هم شیر به مرحله هموژنیزاسیون برای ادامه تولید پنیر وارد می شود.
سپراتور تصفیه روغن
برای جدا کردن روغن از مخلوط روغن از این دستگاه استفاده می شود.
سپراتور استیل در دیگ بخار
بخار تولید شده توسط دیگ بخار دارای خشکی با ضریب ۹۵ درصد است. اختلال در دیگ بخار باعث کاهش خشکی بخار می شود و بخشی از آن در خط انتقال به دلیل تبادلات حرکتی کندانس می شود. آب خروجی از بویلر به همراه بخار،TSD حدود ۳۰۰۰ ppm دارد،اما آبی که از کندانس ناشی میشود، خالص است. استفاده از سپراتور زمانی است که آب از کندانس تولید شود. این دستگاه آب مخلوط با بخار را جدا می کند تا ضریب خشکی را بالا ببرد. انواع سپراتورها در دیگ بخار:
سپراتور گردابی
سپراتور انعقادی
سپراتور پره ای